He Tau Hou, he tīma hou, he aronga hou ki te mahi

News

He Tau Hou, he tīma hou, he aronga hou ki te mahi

Kohitātea 27, 2021 | 8 min read

Kua rite te tīma e mahi ana i te tauira whakahaere ki te kawe i ngā wānanga kanohi-ki-te-kanohi me te tīma hoahoa-ngātahi. Hāunga ko te nui o ngā mahi e haere ana ki te whakaoti haere i te anga mō te tukanga hoahoa-ngātahi i te tauira whakahaere, he tohu nui whakahirahira te wānanga tuatahi hei whakarewa i te kaupapa whakaumutanga.

Hei ngā wiki mātāmua ka hui kanohi-ki-te kanohi te tīma hoahoa ngātahi ki Te Whanganui-a-Tara, ki te wānanga i ngā tukanga me ngā huarahi hei whai mā rātou ki te kawe i te wero nui rawa mō Te Pūkenga mō tēnei tau, arā te whakapohewa anō i te whakaakoranga o te mātauranga ahumahinga.

Hei ngā marama kei te tū mai, ka mahitahi te tīma hoahoa i runga i tētahi tukanga wānanga e hua ake ai tētahi ariā tuatahi o te hoahoa whakarato tauira whakahaere mō ngā rā ki tua. Mā taua tukanga e mātua whakarite kia whai wāhi mai te hunga ka pāngia e ngā huanga, ki te tuku whakaaro, te whakamātau me te whakaoti whakatau hoki.

E 20 pea ngā tāngata o te tīma hoahoa-ngātahi, ā, ka uru mai; he tāngata mai i ngā aramahi tuatahi o te Whakaoreore i te Ao Hou, he ākonga i whai wāhi ai rātou ki te rangahau Ko te Ākonga te Pūtake, ngā hoa Tiriti me ētahi kaitukumahi, me ētahi tāngata tuku whakaaro motuhake, ā, ko te tūmanako mā rātou e wero, e whakawhānui hoki i te whakaputa whakaaro. Ka riro mā ngā mātanga motuhake o te tīma hoahoa-ngātahi te mahi e whakahaere.

“Ki au nei, kua whakapau kaha mātou ki te whakarite mai i tētahi tīma hoahoa-ngātahi me ōna tautōhito, ōna mātanga whai tirohanga rerekē mō tā mātou tīma nei,” te kī a Merran Davis, Te Pūkenga Kaiwhakahaere Mātāmuri, Te Whakumutanga me te Whakawhitinga, koia anō hei kaihautū i te kaupapa hoahoa-ngātahi nei.

“E tāria ana te wā e tūtakitaki ai mātou ki Te Whanganui-a-Tara. Hei reira ka whai wā mātou katoa ki te whakaratarata, kia whai māramatanga hoki ki te kaupapa me ngā whāinga, ki te whaikoha a te tīma ki te tukanga hoahoa-ngātahi me te āhua o te mahitahi.”

Ko te nuinga o te mahi mā te tīma hoahoa-ngātahi ka kawea marikohia, heoi, hei ngā marama e rua kei te tū mai ka hui kanohi ki te kanohi mō ngā wānanga e whā. Mā aua wānanga e whai huarahi ai te tīma ki te arotahi ki ētahi kaupapa motuhake, ā, tērā pea ka tonohia ētahi atu mātanga, tohunga kaupapa ako kia tae mai ki aua hui.

“Ko te āhua o te tukanga hoahoa-ngātahi he mea ka tipu haere. Koia e hua mai ai ētahi whāinga papai rawa, kāore e mea ana kia āta whakatakotoria tētahi huarahi hei whai tuatahi mā tātou. Na, i tēnei wā e mōhio ana au ka tū ētahi atu wānanga kanohi ki te kanohi, engari kāore au e paku mōhio ana he aha ngā kaupapa ka tirohia i ia o ngā wānanga,” te kī a Max Adler, kaiārahi hoahoa whakarato EY mō te kaupapa tauira whakahaere.

“Koinā te painga o te tukanga e arahina ā-hoahoa nei. He ngāwari te whai, ā, ka arotahi rā anō ki ngā kaupapa ka tautohua e te tīma hei tino kaupapa, hei wero nui rānei.”

Ka taea e te tīma te tō whakaaro, tohungatanga mai hoki i ētahi atu puna kōrero. Ko ngā putanga o te rangahau Ko te Ākonga te Pūtake tērā, me te rangahau mō Te Reo Kaitukumahi tērā, me te huinga mātanga i hui mariko rā hei Rōpū Tohutohu.

Ko ngā mema o ngā rōpū tohutohu ka noho hei kaiwhakamātau, hei kaiwhakaata hoki mō te tīma hoahoa-ngātahi. Ka riro mā rātou e whakahoki kōrero, whakaaro hoki ki te tīma. Mā reira e rere atu, e rere mai ai ngā whakaaro i waenga i te tīma hoahoa-ngātahi me ngā rōpū tohutohu.

Hei ngā wiki tata kei te tū mai ka whakatūria ngā rōpū tohutohu, ā, ka tukua he tono ki te whānuitanga o ngā rōpū pērā i te kōtuinga kaimahi, ngā mema Poari, ngā uniana me ngā ākonga kei te pūnaha e ako ana i tēnei wā, me ngā tū rōpū o waho, arā, ngā kaitukumahi, ngā kaitohutohu ara mahi me ētahi atu tāngata ka whai wāhi ki te tautoko i ngā ākonga, ngā mātanga kaupapa ako me ngā umanga mātauranga, me te maha atu o ngā rōpū hapori. Ā kō ake nei ka tukua ngā tono kia uru mai ki tētahi rōpū tohutohu mā te pae tuihono.

“Mōhio tonu mātou e aronuitia ana tēnei kaupapa huri noa, huri noa. Ko tēnei wā kua tukua mā tātou o tēnei whakatipuranga, he kōtuku rerengatahi tōna rite, arā, ko te hoahoa i tētahi pūnaha whakaako he mārama tonu, he māmā noa te whai, he hāngai ki ngā hiahia o ngā ākonga me ngā kaitukumahi, he tuku kia ōrite te whai wāhi mai me ngā huanga mō ngā ākonga katoa, he ngāwari pai kia huri, kia rerekē i runga anō i te tipu o ngā hiahia anamata – kia tipu ora tonu a Aotearoa i ngā rā, ngā tau ā, haere ake nei. Me taku kī anō, kia tika te mahi, kei noho tātou ka hapa, ka pūhore!” te kī a Merran.

“Hei ngā marama kei te tū mai, i a tātou e hoahoa-ngātahi nei i te hoahoa whakarato i te tauira whakahaere tuatahi, kāore e tino kitea ngā mahi, me kī he mahi ā-muri. Heoi, e ngākaunui ana au ki te tuku kōrero hou mō te kaupapa nei mā tā mātou paetukutuku kia mōhio tātou katoa ki ngā āhua o ngā tū mahi e mahia ana.” 

“He mea nui kia mōhio te katoa nātemea hei te marama o Hune ka puta mātou ki te motu kia whānui tonu te whakawhiti kōrero, te matapaki i tā mātou hoahoa whakarato tuatahi, ā, hei reira ka tino whaitake te tuku whakaaro mai ahakoa pēhea, ahakoa he aha. Mā ērā kōrero mātou e āwhina ki te whakaniko, ki te whakaoti haere i te hoahoa mō te tauira whakahaere anamata, ā, kātahi rawa ka ōkawa te haere o te rapu whakaaro anō i mua i te tuku i tā mātou tono whakamutunga ki te Minita Mātauranga hei tirotiro māna.” te kī a Merran.